Rozliczenie połączeń w ramach wspólnej kontroli może sprawiać kłopoty

31 marca 2015 r.

Kluczowe jest właściwe ujęcie aktywów netto przejętego przedsiębiorstwa w księgach podmiotu przejmującego. Ponadto konieczna jest analiza obejmowanych składników aktywów i pasywów pod kątem oceny ich faktycznej wartości.

Księgowe rozliczenia połączenia bądź nabycia jednostek, zarówno w obszarze transakcji pod wspólną kontrolą, jak i akwizycji zewnętrznych, tak w obszarze MSSF, jak i ustawy o rachunkowości (dalej: ustawy) pozornie wydają się uregulowane szczegółowo. O ile bowiem rozliczenia transakcji niebędących pod wspólną kontrolą nie budzą wątpliwości, o tyle w przypadku połączeń i nabyć w ramach wspólnej kontroli regulacje nie są już tak oczywiste.
Rynek oraz funkcjonujące na nim przedsiębiorstwa podlegają ciągłym zmianom, które mogą wynikać zarówno z wewnętrznego rozwoju jednostki, jak i wszelkich czynników zewnętrznych. Jednym z takich czynników są działania wpływające na zmianę struktury organizacyjnej jednostki (bądź grupy kapitałowej) polegające na nabyciu odrębnego przedsiębiorstwa.
Kwestie dotyczące aspektu prawnego oraz podatkowego są szeroko opisane w odrębnych regulacjach, będąc bardzo często w opozycji w stosunku do wymagań prawnych, w zakresie metodologii księgowego rozliczenia zaistniałej transakcji.
Zarówno w aspekcie prawnym, podatkowym, jak i rachunkowym – księgowe rozliczenie nabycia lub połączenia może być rozpatrywane wyłącznie wówczas, gdy przedmiotem transakcji jest przedsiębiorstwo. Należy jednak podkreślić, że przedsiębiorstwo nie jest wyłącznie odrębnym bytem prawnym. Z punktu widzenia wspominanych regulacji przez przedsiębiorstwo rozumie się również wyodrębnioną w ramach struktur jednostki zorganizowaną część przedsiębiorstwa. W przypadku niespełnienia przez nabywany bądź łączony z jednostką zespół aktywów i pasywów definicji przedsiębiorstwa traktuje się je jako zakup aktywów i pasywów.

Marcin Krupa, Gazeta Prawna 2015-03-23