Ułatwienia w dochodzeniu odszkodowań od karteli

17 lipca 2017 r.

Dzisiaj (27 czerwca) weszła w życie przygotowana w Ministerstwie Sprawiedliwości ustawa, która wprowadza ułatwienia dla przedsiębiorców i konsumentów poszkodowanych działaniem przedsiębiorców zawiązujących kartele i nadużywających dominującej pozycji. 

Ustawa o roszczeniach o naprawianie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji normuje zasady odpowiedzialności za szkody wyrządzone przez naruszenie prawa konkurencji oraz sposób dochodzenia w postępowaniu cywilnym roszczeń wynikłych z takich naruszeń. Z nowych przepisów będą mogli skorzystać zarówno przedsiębiorcy, jak konsumenci (np. występujący w pozwach zbiorowych), którzy ponieśli szkodę z powodu poważnych naruszeń prawa konkurencji. 

Przeciw zmowom firm 

Chodzi zwłaszcza o działalność karteli, czyli zmówionych firm, które  narzucają odbiorcom swoich produktów (mniejszym przedsiębiorcom lub konsumentom) zawyżone ceny, dokonują podziału rynku. W ten sposób zakłócają prawidłowe funkcjonowanie konkurencji. Konsekwencje takich bezprawnych działań ponoszą inni konkurenci (często mali i średni przedsiębiorcy), którzy są wypychani z rynku przez duże podmioty. Działaniami karteli poszkodowani są również konsumenci, którzy mają mniejszy wybór towarów i kupują towary gorszej jakości za zawyżoną cenę.

Ustawa  zapewnia, że każdy kto poniósł szkodę wynikającą z naruszenia prawa konkurencji, będzie miał prawo do jej pełnego naprawienia. Dotyczy to poniesionych strat oraz utraconych korzyści (wraz z odsetkami), które poszkodowany mógłby osiągnąć. Pozwany przedsiębiorca będzie musiał wykazać, że winy nie ponosi. Przepisy ustawy wprowadzają domniemanie, iż naruszenie prawa konkurencji wyrządza szkodę.

Ułatwienia dla poszkodowanych

Ustawa przewiduje liczne ułatwienia dla poszkodowanych przez działania karteli i wskutek innych naruszeń prawa konkurencji. Najważniejsze to:

• wprowadzenie domniemania, że naruszenie prawa konkurencji, którego dopuścił się naruszyciel, jest przez niego zawinione (według obecnych przepisów, winę naruszyciela musi na ogólnych zasadach wykazać poszkodowany);
• wydłużenie do 5 lat podstawowego terminu przedawnienia roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji (obecnie 3 lata);
• zawieszenie biegu przedawnienia roszczeń na czas trwania postępowania administracyjnego dotyczącego naruszenia prawa konkurencji;
• ułatwienie w dostępie do dowodów, niezbędnych do wykazania odpowiedzialności odszkodowawczej naruszyciela: wprowadzenie możliwości złożenia przez poszkodowanego wniosku do sądu o nakazanie wyjawienia środka dowodowego znajdującego się w posiadaniu naruszyciela, osoby trzeciej lub organu ochrony konkurencji; wykonanie nakazu może być wymuszone w drodze egzekucji;
• ułatwienie przy wykazywaniu przez poszkodowanego wysokości poniesionej szkody: na wniosek sądu pomocy w tym zakresie może udzielić organ ochrony konkurencji (w przypadku Polski – UOKiK).

Europejskie standardy 

Nowe prawo dostosowuje polskie przepisy do unijnej dyrektywy dotyczącej dochodzenia roszczeń odszkodowawczych z tytułu naruszenia unijnego i krajowego prawa konkurencji. Obowiązuje zarówno w sprawach krajowych, jak w postępowaniach transgranicznych, obejmujących kraje Unii Europejskiej.
Źródło: Wydział Komunikacji Społecznej i Promocji Ministerstwo Sprawiedliwości