Preferencja w podatku od towarów i usług przy braku rejestracji?

28 kwietnia 2017 r.

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z dnia 9 lutego 2017 roku orzekł, że w przypadku niespełnienia warunków formalnych przez nabywcę, dostawca może zastosować zerową stawkę procentową podatku VAT, jeżeli spełnione są przesłanki materialne dla wewnątrzwspólnotowej dostawy.

Jak wynika z przepisów ustawy o VAT, jedną z pozytywnych przesłanek dla opodatkowania wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów stawką 0% jest wymóg zrealizowania dostawy na rzecz dostawcy posiadającego właściwy i ważny numer identyfikacji dla transakcji wewnątrzwspólnotowych, nadany przez właściwe dla nabywcy państwo członkowskie (tzw. numer VAT UE, zawierający dwuliterowy kod). Podmioty mogą dokonać sprawdzenia statusu nabywcy za pośrednictwem platformy VIES bądź Biura Wymiany Informacji o VAT, problem pojawia się jednak w sytuacji, w której żadne ze źródeł nie może ustalić numeru VAT UE nabywcy, ponieważ powstaje wtedy uzasadnione pytanie, czy w takiej sytuacji możliwe jest zastosowanie zerowej stawki podatkowej.

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w bieżącym roku rozstrzygnął tę kwestię przy okazji rozpoznania kazusu, w którym portugalski dostawca rozliczył WDT zerową stawką podatkową mimo tego, że hiszpański nabywca był wyłącznie krajowym płatnikiem VAT, nie dokonał jednak jeszcze zgłoszenia w zakresie nadania nr. VAT UE. W pierwszej kolejności TSUE zwrócił uwagę na fakt, iż zarówno przepis art. 138 ust. 1 dyrektywy o VAT, jak i jego własne orzecznictwo nie ukształtowały nigdy normy, zgodnie z którą posiadanie numeru VAT UE stanowić miałoby warunek sine qua non dla zastosowania zerowej stawki podatkowej w przypadku wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów. Dalej Trybunał zauważył, że zwolnienie z podatku od towarów i usług w przypadku wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów jest prawem podatnika, a nie wyłącznie jego przywilejem, co implikuje możliwość skorzystania z niego nawet w przypadku niezachowania wszystkich obowiązków formalnych. Od omówionej zasady istnieją wyłącznie dwa wyjątki: uczestniczenie podatnika w oszustwie podatkowym z jednoczesnym narażeniem na niebezpieczeństwo funkcjonowania europejskiego rynku VAT oraz gdy naruszenie wymogu formalnego jest tak duże, że niemożliwe jest udowodnienie spełnienia wymogów materialnych zwolnienia.