Ewidencja księgowa leasingu zwrotnego

10 czerwca 2016 r.

Leasingiem zwrotnym nazywamy transakcję polegającą na sprzedaży składnika aktywów i jednoczesnym przyjęciu go w leasing. Na skutek tej operacji pierwotny właściciel wprawdzie traci prawo własności majątku, lecz nadal pozostaje jego rzeczywistym użytkownikiem. Umowa leasingu, która zostaje zawarta w ramach tej transakcji, może mieć charakter umowy leasingu operacyjnego lub leasingu finansowego.

Umowa leasingu została uregulowana w art. 7091-70918 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2016 r. poz. 380 ze zm.). Przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać ją korzystającemu do używania albo używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony. Korzystający natomiast zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego. Umowa leasingu powinna być zawarta na piśmie pod rygorem nieważności.

Ustawa o rachunkowości zagadnienie leasingu normuje w art. 3 ust. 4-6. W przepisach tych wskazane jest, kiedy na gruncie prawa bilansowego leasing uznawany jest za leasing finansowy (polegający na zaliczaniu przedmiotu leasingu do aktywów trwałych korzystającego) oraz po spełnieniu jakich warunków można skorzystać z uproszczenia i umowę leasingu dla celów bilansowych kwalifikować zgodnie z przepisami ustaw o podatku dochodowym.

Kwestia leasingu zwrotnego nie została w ustawie o rachunkowości uregulowana. W ustawie tej nie wskazano również zasad ewidencjonowania tego rodzaju transakcji. Jednostki mogą zatem w tej sprawie (nie jest to obowiązek) stosować rozwiązania zawarte w Krajowym Standardzie Rachunkowości nr 5 "Leasing, najem i dzierżawa" (KSR nr 5). Zezwala na to treść art. 10 ust. 3 ustawy o rachunkowości.

Zgodnie z wyjaśnieniami zawartymi w tym standardzie, na transakcję leasingu zwrotnego składają się - w świetle Kodeksu cywilnego - dwie umowy:

1. sprzedaży określonych składników aktywów i
2. oddania tych składników w leasing sprzedającemu przez nabywcę.

Wynika to z pkt VIII.1 KSR nr 5.

Pierwszym etapem transakcji leasingu zwrotnego jest zatem zbycie przedmiotu umowy przez jego dotychczasowego właściciela finansującemu, który następnie - w drugim etapie - oddaje nabyte składniki aktywów do używania korzystającemu, którym jest zbywca, na zasadach leasingu operacyjnego lub finansowego. Zazwyczaj przedmiot umowy pozostaje cały czas pod kontrolą zbywcy (jednocześnie korzystającego), zmienia się jedynie podmiot będący właścicielem tych aktywów. Obie umowy rozpatrywane są dla celów księgowych łącznie.
Gazeta Podatkowa 9.05.2016, Monika Kuźbińska