Fiskus wygrał rewanż o VAT od wywłaszczenia za nieruchomości pod budowę dróg

19 październikaa 2015 r.

Miasta na prawach powiatu będą płacić podatek od odszkodowań za nieruchomości przekazane pod budowę dróg. Tak mówi uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego.

NSA potwierdził tym samym stanowisko wyrażone w wyroku siódemki w ubiegłym roku (sygn. akt I FSK 1211/12). Uchwała wiąże wszystkie sądy i kończy dyskusję dotyczącą obowiązku zapłaty VAT przez powiaty miejskie.

Jeszcze wczoraj przekonywały one, że w przeciwieństwie do innych jednostek samorządu nie powinny płacić VAT od odszkodowań za wywłaszczenie z nieruchomości. Tłumaczyły, że ich specyficzny status polega na tym, że łączą w sobie kompetencje gmin i powiatów. W związku z tym w sytuacji wywłaszczenia pod budowę drogi cała transakcja odbywa się w zasadzie w ramach jednej jednostki samorządu. Argumentowały, że sprowadza się do tego, że powiat miejski wywłaszcza się sam, składając stosowny wniosek do wojewody, a ten z powrotem powierza mu zarząd nad nieruchomością. Oprócz tego sam sobie wypłaca odszkodowanie za utratę prawa własności gruntu, bo w jego budżecie przewidziano środki na zadania gminne i powiatowe. Dlatego powiaty uważały, że takie transakcje nie mogą być objęte VAT, bo nie prowadzą do przeniesienia ekonomicznego władztwa nad rzeczą i realnej wypłaty odszkodowania.

Szansą dla nich były wątpliwości, które zrodziły się po niekorzystnym zeszłorocznym wyroku siódemki. NSA zdecydował, że wywłaszczane z nieruchomości miasta na prawach powiatu występują w roli podatnika i dokonują czynności opodatkowanych, ale nie był w tej sprawie jednomyślny. Zdanie odrębne zgłosiła sędzia Małgorzata Niezgódka-Medek, do której z czasem dołączali kolejni sędziowie orzekający w zwykłych sprawach. Na tle tych wątpliwości NSA podjął decyzję o uchwale, ta jednak niczego nie zmieniła, a jedynie doprecyzowała wcześniejsze orzeczenie.

Wczoraj NSA nie miał żadnych wątpliwości. Stwierdził, że przeniesienie własności nieruchomości z nakazu władzy publicznej w zamian za odszkodowanie przez miasto na prawach powiatu stanowi dostawę towarów i nie skutkuje ekonomicznym obciążeniem wywłaszczonego ciężarem uiszczenia podatku. Uzasadniając uchwałę, sędzia Janusz Zubrzycki wyjaśnił, że transakcje takie zarówno powodują przeniesienie prawa własności nieruchomości na Skarb Państwa, jak i dają w zamian realne odszkodowanie pochodzące z budżetu państwa.


Patrycja Dudek, Gazeta Prawna 2015-10-13