Potrącenie wzajemnych rozrachunków między firmami poprawia bieżącą płynność finansową

10 sierpnia 2015 r.

Redukcja zobowiązań oraz spłata należności między stronami może obejmować jedną lub wiele wierzytelności. Wystarczy oświadczenie lub umowa bilateralna. Jest to rozliczenie bezgotówkowe, korzystne dla obu podmiotów

Potrącenie wierzytelności stanowi jedną z form wygaszania zobowiązań w wyniku wykonania świadczenia poprzez umorzenie wzajemnych wierzytelności między stronami. Wzajemna kompensata należności polegająca na zaliczeniu jednej wierzytelności na poczet drugiej występuje w obrocie prawnym w postaci potrącenia, u którego podstaw leżą przepisy prawa cywilnego (potrącenie ustawowe) lub umowa zawarta między zainteresowanymi stronami na podstawie ogólnych warunków umów (potrącenie umowne).

W myśl art. 498 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 121 ze zm.; dalej: k.c.) potrącenie ma miejsce wyłącznie wówczas, gdy dwie strony stosunku zobowiązaniowego mają względem siebie wierzytelności, są zatem jednocześnie względem siebie wierzycielem (dostawcą towarów i usług) i dłużnikiem (odbiorcą towarów i usług). W takim przypadku każda z tych osób może potrącić swoją należność z wierzytelności drugiej strony pod warunkiem, że przedmiotem tych wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone gatunkowo, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone na drodze sądowej lub przed innym organem państwowym. Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej.

Zatem potrącenie ustawowe można przeprowadzić tylko wówczas, gdy zostaną spełnione łącznie trzy warunki:

● rozrachunki dotyczą dwóch osób, które są jednocześnie względem siebie wierzycielami i dłużnikami,

● przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku,

● przedstawione do potrącenia wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym.


Marek Barowicz, Gazeta Prawna 2015-08-03