Unikanie opodatkowania ma bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo narodowe

22 czerwca 2015 r.

Praktyki związane ze szkodliwą konkurencją podatkową między państwami są wprowadzane dość dyskretnie i nie są reklamowane na forum europejskim. Nie oznacza to, że zainteresowane holdingi międzynarodowe nie są o tym poinformowane - mówi Dominik Jan Gajewski, dr hab., stały współpracownik Katedry Prawa Finansowego i Administracyjnego SGH, ekspert ds. budowania strategii przeciwdziałaniu międzynarodowego unikania opodatkowania

Komisja Europejska przyjęła w środę plan działania w zakresie CIT, zakładający nowe otwarcie w zakresie ujednoliconej podstawy opodatkowania (CCCTB)

 - Projekt dyrektywy CCCTB to jedna z największych porażek Komisji Europejskiej w walce z przeciwdziałaniu międzynarodowemu unikaniu opodatkowania. Moim zdaniem szanse jego wejścia w życie są niewielkie.

 Dlaczego?

 - Państwa członkowskie z jednej strony należą do UE, ale z drugiej reprezentują interesy własnych, krajowych holdingów. Pierwotny projekt dyrektywy CCCTB był niedoskonały, ponieważ miał charakter fakultatywny, uzależniony od woli samych holdingów. Ponadto  siedem państw, w tym Polska, nie zgadza się na jego wprowadzenie. Nie spodziewam się, aby doszło do konsensusu między państwami UE. Wypracowanie wspólnej polityki co do unikania opodatkowania jest wątpliwe, żeby nie powiedzieć niemożliwe. Wniosek z tego płynie jeden - państwa członkowskie muszą indywidualnie zabezpieczać swój interes i bezpieczeństwo, poprzez budowanie własnej strategii przeciwdziałania unikaniu opodatkowania.

 Czy Polska to robi?

 - Ministerstwo Finansów skupia się obecnie na zwalczaniu przestępczości w VAT. Wie, jakie instrumenty wykorzystują przestępcy wyłudzający ten podatek, jakie metody stosują itd. Natomiast w sprawie unikania opodatkowania CIT jest bezradne. Nie wie, gdzie leży problem, a w efekcie nie ma instrumentów do jego zwalczania. Nie ma systemowych rozwiązań. Wprowadzenie jednego czy dwóch instrumentów przeciwdziałania unikaniu opodatkowania nie rozwiąże problemu. Musimy zbudować zintegrowany system, który będzie skuteczny w walce z wysokozaawansowaną inżynierią podatkową. Pozwoli on również zahamować spadek wpływów z tytułu CIT przy wzroście PKB.

 Ostatnio rząd wycofał się z jednego takiego instrumentu, czyli ogólnej klauzuli przeciw unikaniu opodatkowania. Jak pan to ocenia?

 - Uważam, że nie należy z niej rezygnować. Klauzula miała być skierowana do przeciwdziałania wysokozaawansowanej agresywnej optymalizacji, na którą stać jedynie międzynarodowe korporacje. Małe i średnie przedsiębiorstwa nie dysponują środkami, które pozwalają korzystać z zaawansowanych instrumentów optymalizacji zmierzających do unikania opodatkowania. Klauzula nie miała być więcskierowana przeciwko takim podatnikom. Zwróćmy też uwagę na to, że obecny system kontroli podatkowej dysponuje wystarczającymi instrumentami, które są skuteczne wobec MŚP. Kontrola podatkowa jest natomiast często bezradna wobec międzynarodowych korporacji. Dlatego nie powinno się pozbawiać fiskusa takiego instrumentu jak klauzula. Większość państw członkowskich już ją posiada i jest ona skutecznie wykorzystywana do przeciwdziałania międzynarodowemu unikaniu opodatkowania, a nie przeciwko MŚP.

 Czy faktycznie w Polsce kontrola wobec międzynarodowych korporacji jest bezradna?

 - W wielu przypadkach tak, szczególnie gdy chodzi tu o strategie podatkowe oparte na wysokozaawansowanych instrumentach optymalizujących opodatkowanie. Ale w innych państwach ten problem także się pojawia, chociaż nie we wszystkich.


Łukasz Zalewski, Gazeta Prawna 2015-06-18