Jak wykazać otrzymaną karę umowną z tytułu wad dostarczonych towarów

18 majaa 2015 r.

Omega SA, będąca czynnym podatnikiem VAT, nabyła w marcu 2015 r. towary od ABC sp. z o.o. (będącej również czynnym podatnikiem VAT). Towary okazały się częściowo wadliwe i zgodnie z kontraktem spółka Omega otrzymała 5 maja 2015 r. karę umowną. Kontrakt nie przewidywał bowiem możliwości obniżenia ceny, a spółka Omega nie zdecydowała się na zwrot wadliwych towarów. Omega SA rozlicza podatek od towarów i usług oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób prawnych za okresy miesięczne. Jak spółka Omega powinna rozliczyć otrzymanie kary umownej w CIT i VAT?

ODPOWIEDŹ

Stosownie do art. 483 par. 1 kodeksu cywilnego w zawieranej umowie można zastrzec, że naprawienie szkody powstałej wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy, czyli kary umownej. Wspomniana regulacja jest bezwzględnie obowiązującym przepisem prawa.

Kara umowna ma co do zasady charakter czynności jednostronnej i nie powoduje otrzymania jakiegokolwiek świadczenia wzajemnego. Jej zapłata nie zobowiązuje także otrzymującego zapłatę do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania danej czynności lub sytuacji. W takim przypadku kara umowna ma charakter odszkodowawczy. Jest zasadniczo rodzajem sankcji cywilnoprawnej zastrzeżonej na wypadek szkód powstałych w wyniku niewłaściwego wykonania umowy. W przypadku kar umownych, które kodeks cywilny definiuje jako zastrzeżenie naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego, zadośćuczynienie następuje przez zapłatę określonej sumy i w związku z tym takie wynagrodzenie nie zawiera ekwiwalentności w postaci świadczenia.

Przychody

Regulujący kwestię przychodów art. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: ustawa o CIT) nie wymienia źródeł przychodu, lecz określa zdarzenia, których wystąpienie powoduje powstanie obowiązku podatkowego. Przez przykładowe wyliczenie zawarte w kolejnych ustępach art. 12 ustawodawca precyzuje jedynie rodzaje przychodów. Ponadto wylicza, jakiego rodzaju wpływy pieniężne podmiotu gospodarczego nie są zaliczane do przychodów (art. 12 ust. 4 ustawy o CIT).

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 12 ust. 3 i 4 oraz art. 14 ustawy o CIT, są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe (art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT).

Za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej osiągnięte w roku podatkowym uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont (art. 12 ust. 3 ustawy o CIT).


Marcin Szymankiewicz, Gazeta Prawna 2015-05-11